İran’a yayılan kuraklık acil bir sorun haline geldi ve kamu sağlığını tehdit ediyor. Son haftalarda yaşanan bu kriz, halkın tepkilerinin sokaklarda ifade etmesine neden oldu. Özellikle İsfahan ve Kuzistan’da önemli protesto eylemleri gerçekleşti. Rejim, tepkileri bastırmaya çalışıyor. İsfahan’da onlarca çiftçi, Tahran yönetimini rüşvet karşılığında sorunların üstünü örtmekle suçladı. Polis, eylemcilere karşı gaz bombaları kullandı ve şiddetli müdahale etti.
İran İnsan Hakları Destek Komitesi’nin sitesinde yer alan habere göre adını vermek isteyen bölgedeki bir gazeteci, “Kuraklık olarak adlandırdığımız şey, genellikle suyun kötü yönetimidir. Su kıtlığı, insanların gelirlerini de etkiledi” diyor.
Bu sorunu İran rejimini de ilgilendirmesi gerektiğini düşünen komite, Suriye’de iç savaştan önceki hükümet karşıtı gösterilerin nedenlerinden birinin kuraklık olduğunu hatırlattı.
Ocak ayında devrim muhafızlarının komutanlarından Yahya Rahim Safe de suyun İran’ın güvenliğinde kilit bir rol oynayacağını kabul etmişti.
ÜLKENİN YÜZDE 97’Sİ KURAKLIK SIKINTISI YAŞIYOR
İran Meteoroloji Örgütü’ne göre İran’ın yüzde 97’si kuraklık sıkıntısı yaşıyor. İnsan hakları örgütleri, kuraklığın insanların evlerini terk etmesine neden olduğuna dikkat çekiyor.
New York merkezli İnsan İnsan Hakları Merkezi Yürütme Müdürü Hadi Gaemi, “İsfahan’ın çevresindeki köyler ve kentler ağır bir şekilde kuraklıktan etkilendi” derken, bu bölgelerdeki su kaynaklarının kurutulduğunu ve insanların evlerini terk etmek zorunda kaldığını belirtti.
Gaemi, “Kimse bu duruma dikkat çekmiyor. (Cumhurbaşkanı) Ruhani’ye yakın insanlar, bana hükümetin böyle bir sorunun varlığından bile haberdar olmadığını söyledi” dedi.
İNSANLAR GÖÇE ZORLANIYOR
2017 yılında yayınlanan bir BM raporunda su sıkıntısına dikkat çekiliyordu. Raporda, “Su sıkıntısı ağır bir sorun; tarımsal geçim olanakları yeterli değil. Başka seçenekleri kalmayan çok sayıda kişi topraklarını terk ederek, iş arayışındaki göçmenlere olarak belirsiz bir geleceğe sürüklendiler” tespiti yapıldı.
Artık Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve dini lideri Ayetullah Ali Hamaney de kuraklığın ciddi bir sorun olduğunu kabul ediyorlar. Ancak mevcut durumda İran sakinleri, suyu muhafaza etmeye teşvik ediliyorlar. Bu sorunun temel sorumlularından biri olan kötü yönetim ve yolsuzluğa karşı ise tedbir geliştirilmiyor. Ruhani’nin seçim vaatleri ve seçim sonrası konuşmalarında da bu sorunu çözülmesi sözleri vardı. Ancak sözler henüz pratikte bir karşılık bulmadı.
YOLSUZLUKLAR ENGEL OLUYOR
İnsan Hakları İzleme Örgütü HRW’de İran’a yönelik araştırma yapan Tara Sepehri Far, yereldeki bu sorunların ulusal bir yanıta ihtiyaç duyduğunu, ancak genelleşmiş yolsuzluğun bunu imkansız hale getirdiğini kaydetti.
İran’da çevre mücadelesi yürütenler de rejimin saldırılarına maruz kalıyor. Kısa bir süre önce Persian Wildlife Heritage Foundation’ın müdür Kavus Seyid Emmami, tutukluluğu sırasında şüpheli bir şekilde hayatını kaybetti.
Muhalif kaynaklara göre Ocak ayında kuraklığa karşı yapılan protesto eylemleri sırasında güvenlik güçlerinin ateş açması sonucu en az 5 işi ölmüştü.
